Người dịch: BS Tăng Quang Thái
Một nghiên cứu mới đã đưa ra giả thiết rằng chất perfluorocarbons (PFCs) có liên quan đến sự khởi phát hiện tượng mãn kinh và sự rối loạn về nội tiết ở phụ nữ. Các kết quả nghiên cứu đã được đăng tải trên Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism.
“Không còn nghi ngờ gì nữa khi có mối tương quan giữa việc phơi nhiễm PFCs và hiện tượng mãn kinh, nhưng nguyên nhân vẫn chưa thực sự rõ ràng”. Đó là nhận định trong một bài báo cáo của trưởng nhóm tác giả nghiên cứu GS. Sarah S. Knox, Giám đốc Chương trình Clinical and Population Epigenetics, Khoa Y tế Công cộng, Trường Đại học Y khoa West Virginia.
PFCs, bao gồm perfluorooctanoate (PFOA) và perfluorooctane sulfonate (PFOS), là những chất hoạt động bề mặt nhân tạo được dùng trong các vật chứa thực phẩm, quần áo, đồ gỗ, thảm, sơn, bột chống cháy và chất rửa ảnh … Những chất này có thời gian bán huỷ dài trong cơ thể và có thể gây độc cho sinh vật (có thể gây ra những rối loạn về nội tiết ở chuột và cá). PFCs được tìm thấy nhiều trong môi trường và trong mô của con người. Một nghiên cứu trên những người trưởng thành ở Mỹ cho thấy có khoảng 98% những người tham gia nghiên cứu có PFCs trong cơ thể trên ngưỡng phát hiện của xét nghiệm.
Để xác định PFCs có ảnh hưởng đến những vấn đề suy giảm nội tiết ở nữ, những nhà nghiên cứu đã làm nghiên cứu phân tích cắt ngang xác định mức PFCs trong máu, lượng estradiol và xác suất mãn kinh ở người phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh ( 42 – 51 tuổi ) và trong độ tuổi mãn kinh ( 52 – 65 tuổi ). Nghiên cứu được thực hiện dựa theo một nghiên cứu đoàn hệ trên 69,030 người trưởng thành và trẻ em. Trong nghiên cứu đoàn hệ này, kết quả phù hợp với báo cáo về nguồn nước nhiễm PFC ở 6 quận, 2 bang. Để thực hiện nghiên cứu, người ta đo hàm lượng trong huyết thanh của PFOA và PFOS.
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành một phân tích bao gồm 25.957 phụ nữ tuổi từ 18 đến 65 năm. Họ loại trừ phụ nữ đã cắt tử cung và phân lớp theo nhóm tuổi, tình trạng hút thuốc lá, uống rượu, chỉ số khối cơ thể, và mức độ tập thể dục. Họ nhận thấy rằng trong các nhóm tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh, phụ nữ trong nhóm ngũ phân vị hàm lượng PFOS và PFOA cao nhất có tỉ số chênh về mãn kinh sớm cao hơn nhóm ngũ phân vị hàm lượng PFOS và PFOA thấp nhất.
Cụ thể là:
- Nhóm tuổi tiền mãn kinh:
- PFOS Odds = 1,4 [khoảng tin cậy 95% (95% CI), 1,1 – 1,8]
- PFOA Odds = 1,4 [95% CI, 1,1 – 1,8]
- PFOS Odds = 2.1 [95% CI, 1,6 – 2,8]
- PFOA Odds = 1,7[ 95% CI, 1.3 – 2,3]
Sau khi loại trừ và điều chỉnh các biến số, các nhà nghiên cứu đã xác định một mối liên hệ nghịch đảo giữa PFOS và estradiol trong nhóm tuổi tiền mãn kinh (β, -3,65, P <0,0001) và nhóm tuổi mãn kinh (β, -0,83; P = 0,007). Họ quan sát thấy không có mối liên hệ giữa hàm lượng PFOA và estradiol.
Những hạn chế của nghiên cứu bao gồm: thực tế đây là nghiên cứu cắt ngang, không đủ mạnh để xác định việc giảm estradiol là hệ quả sau tiếp xúc PFC trong độ tuổi sinh đẻ từ đó có thể giải thích khả năng mãn kinh sớm hay không. Kết quả cho thấy có thể lượng PFC ở phụ nữ sau mãn kinh có phần cao hơn bởi vì họ không còn kinh nguyệt, giảm mất cơ chế loại bỏ PFCs ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, các dữ liệu khảo sát được sử dụng trong nghiên cứu này không thể xác định độc lập và chính xác tuổi bắt đầu mãn kinh.
Các tác giả kết luận “Những dữ liệu này cho thấy PFCs có liên quan đến sự rối loạn nội tiết ở phụ nữ và cần thực hiện nghiên cứu tiếp theo về cơ chế diễn ra rối loạn này”.
Một số cơ chế có thể được dùng để giải thích sự liên quan giữa việc tiếp xúc PFC và mãn kinh. PFCs có thể gây độc cho nang noãn, hoặc có thể có tính chất giống estrogen. Một cách giải thích khác, có thể có tình trạng ức chế tuyến yên sản xuất LH – luteinizing hormone hoặc FSH – hormone kích thích nang, ảnh hưởng đến việc sản xuất GnRH từ vùng dưới đồi.
Nguồn: J Clin Endocrinol Metab. Published online March 16, 2011.
