CNSH. Lâm Sơn Bích Trâm
Một trong những thông số không thể thiếu khi đánh giá khả năng sinh sản của nam giới là hình dạng tinh trùng. Tỷ lệ hình dạng bình thường thấp thì cơ hội có con sẽ giảm. Tuy nhiên, thông số này có thể cải thiện được.
Hình dạng của tinh trùng
Hình dạng của tinh trùng là một thông số quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị vô sinh. Các nhà khoa học đã khẳng định rằng hình dạng tinh trùng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới tương tự như số lượng và độ di động của tinh trùng. Bệnh nhân có số tinh trùng với hình dạng bình thường cao sẽ có khả năng có con cao hơn thông qua giao hợp tự nhiên, bơm tinh trùng vào tử cung (IUI) hay thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).Thông thường để đánh giá thông số này, người ta kiểm tra hình dạng và kích thước đầu, thân và đuôi tinh trùng. Trong vài trường hợp đặc biệt có thể cần đánh giá cả tính toàn vẹn của vùng acrosome và màng tế bào tinh trùng.
Kích thước và hình dạng tinh trùng rất đa dạng, tùy loài. Ví dụ như đầu tinh trùng ở bò có hình mái chèo, ở gặm nhấm có hình lưỡi câu, và ở gà có hình thẳng. Ở người, tinh trùng bình thường có đầu hình bầu dục cân xứng; trên đầu tinh trùng có một chiếc mũ, gọi là vùng acrosome, chiếm 40 đến 70% thể tích đầu; phần thân và đuôi thon dài … Hình dạng này được xác định dựa vào hình dạng của các tinh trùng lấy từ cơ quan sinh dục nữ, đặc biệt là từ chất nhầy cổ tử cung sau giao hợp hoặc từ bề mặt màng trong suốt của trứng, tức là những tinh trùng có khả năng thụ tinh với trứng.
Theo tiêu chuẩn của WHO 2010, tỷ lệ hình dạng tinh trùng bình thường ở mức 4% được gọi là bình thường. Hình dạng tinh trùng thấp có thể chỉ là nhất thời và sau đó sẽ tự trở về ngưỡng bình thường. Mặt khác, hình dạng tinh trùng thấp cũng có thể là kết quả của sự bất thường sinh tinh, tổn thương ở tinh hoàn hoặc là do lối sống không lành mạnh … Nếu trong kết quả tinh dịch đồ của bệnh nhân có hình dạng tinh trùng thấp hơn ngưỡng này thì cần phải kiểm tra lại để có nhận định đúng về tình trạng bệnh của bệnh nhân.
Tuy nhiên, ngay cả với hình dạng tinh trùng bất thường, bệnh nhân vẫn có thể có con,và việc cải thiện hình dạng tinh trùng có thể cải thiện được khả năng sinh sản của nam giới.
Cách cải thiện hình dạng tinh trùng
1. Sống lành mạnh
Trước hết, để cải thiện hình dạng cho tinh trùng, người đàn ông cần có một cuộc sống lành mạnh: không hút thuốc lá, giảm sử dụng thức uống có cồn, luyện tập thể thao thường xuyên, không sử dụng thuốc kích thích, giảm tiêu thụ thức ăn có nhiều dầu mỡ và tăng cường ăn trái cây, rau quả trong mỗi bữa ăn hàng ngày. Sống cuộc sống lành mạnh sẽ cải thiện khả năng sinh sản nam giới một cách tổng thể và cải thiện về chất lượng cũng như số lượng tinh trùng sản xuất trong cơ thể.
Những nghiên cứu của Allan Pacey – một Giảng viên Nam Khoa tại Đại học Sheffield – cho thấy rằng những người đàn ông ăn nhiều rau quả, trái cây có chất chống oxi hóa cao kết hợp với việc giảm tiêu thụ thức ăn béo cũng như giảm uống rượu sẽ cải thiện được số lượng và chất lượng tinh trùng. Chế độ ăn của những người tham gia nghiên cứu này được thiết kế bởi một chuyên gia dinh dưỡng: phối hợp các loại thức ăn có hàm lượng chất chống oxi hóa cao như quả mọng xanh (blueberry), xoài, mâm xôi và cam, kết hợp với vị ngọt của mật ong và uống nước khoáng.
2. Điều trị
Nếu đã sống lành mạnh nhưng vẫn gặp vấn đề về hình dạng tinh trùng, bạn nên đến gặp chuyên gia về lĩnh vực này. Bác sĩ có thể điều trị cho bạn bằng thuốc hoặc phẫu thuật nếu cần. Ví dụ như khi tìm thấy xoang trong tinh hoàn, bác sỹ có thể sẽ dùng phương pháp phẫu thuật để loại bỏ nó.
Trong một vài trường hợp, mặc dù đã được điều trị bằng nhiều phương pháp nhưng hình dạng tinh trùng vẫn không thể cải thiện được. Khi đó điều họ cần làm là hy vọng. Vì trên thế giới đã ghi nhận có những người có tỷ lệ hình dạng tinh trùng bình thường thấp nhưng vẫn có thể có con bình thường, khỏe mạnh thông qua giao hợp tự nhiên hoặc nhờ sự giúp đỡ của các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như IUI và IVF, ICSI. Cho tới nay cũng chưa có chứng cứ chứng minh có mối liên hệ giữa trẻ bị dị tật với hình dạng tinh trùng bình thường thấp, tức là tinh trùng bất thường nhiều không có nghĩa là sẽ sinh con dị tật. Vì vậy, tỷ lệ hình dạng tinh trùng bình thường thấp không có nghĩa là đã hết hy vọng.
Tài liệu tham khảo
- WHO laboratory manual for the examination and processing of human semen (2010)
Ways to Improve Morphology of Sperm
(http://www.ehow.com/way_5521965_ways-improve-morphology-sperm.html)
